„ქალები, მშვიდობა და უსაფრთხოება - მშვიდობის მშენებლობის პროცესში ქალთა ეფექტიანი მონაწილეობის გაძლიერების საკითხებზე“ სახელმწიფო მინისტრის აპარატთან საკონსულტაციო პლატფორმა შეიქმნა. ამ წარმატებაში პარტნიორ ორგანიზაციებთან ერთად მნიშვნელოვანია ფონდი „სოხუმის“ წვლილი.
2021 წლის, 24 მაისს, ფონდი „სოხუმის“ თბილისის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელმა ეკატერინე გამახარიამ მონაწილეობა მიიღო, ერგნეთის მიმართულებით ინციდენტების პრევენციისა და მათზე რეაგირების მექანიზმის (IPRM) მონაწილეებისა და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებს შორის მორიგ საინფორმაციო შეხვედრაზე. საინფორმაციო შეხვედრაში მონაწილეობდნენ საქართველოს შერიგებისა და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატის და სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენლები, ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისია, გაეროს ქალთა ორგანიზაცია, ადგილობრივი არასამთავრობო და ქალთა ორგანიზაციები, დევნილი და კონფლიქტის შედეგად დაზარალებული ქალები.
შეხვედრაზე ფონდი „სოხუმის“ წარმომადგენელმა - ეკატერინე გამახარიამ, ყურადღება გაამახვილა შერიგების სახელმწიფო მინისტრის მიერ დაანონსებული შერიგების მიმართულებით ექსპერტთა ჯგუფში გენდერული საკითხებში ექსპერტიზის მქონე ქალთა ორგანიზაციების ჩართვის, არჩეული ექსპერტების ვინაობის საზოგადოებისთვის გაცნობის და ჯგუფის მუშაობის მეტი გამჭვირვალობის, კონკრეტულ პროფილში პროფესიონალების (ეკონომიკა, ეკოლოგია, ჯანდაცვა, ქალთა მიმართ ძალადობა, გენდრული თანასწორობა და ა.შ) საექსპერტო ჯგუფში ჩართვის აუცილებლობის შესახებ და სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე.
ფონდი „სოხუმის“ თბილისის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელმა ეკატერინე გამახარიამ მონაწილეობა მიიღო ეუთოს კონფლიქტის ციკლის უმაღლესი დონის სემინარის მორიგ სესიაზე.
შეხვედრის მთავარი საკითხი იყო, თუ როგორ მუშაობს ეუთო კონფლიქტის სრული ციკლის განმავლობაში ინკლუზიური და გენდერული სამართლიანობის მისაღწევად.
ღონისძიება გახსნა პეტრა ტატერმან ადორფმა, ფონდი Kvinna till Kvinna-ს გენერალურმა მდივანმა (შვედეთი).
პანელური დისკუსიისას სიტყვით გამოვიდნენ: ლილიანა პალიხოვიჩი (ეუთოს მოქმედი თავმჯდომარის სპეციალური წარმომადგენელი გენდერულ საკითხებში), ნინა პოტარსკაია (ეროვნული კოორდინატორი უკრაინიდან, ქალთა საერთაშორისო ლიგა მშვიდობისა და თავისუფლებისთვის), იგო როგოვა (კოსოვოს ქალთა ქსელის აღმასრულებელი დირექტორი) და ეკატერინე გამახარია (კულტურულ-ჰუმანიტარული ფონდი „სოხუმის“ თბილისის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელი).
ფონდი „სოხუმის“ თბილისის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელი ეკატერინე გამახარია მონაწილეობდა ეუთოს კონფლიქტის ციკლის უმაღლესი დონის სემინარის (კონფერენციის) გახსნაში - ჰელგა შმიდთან (შვედეთის საგარეო საქმეთა მინისტრი), ენ ლინდესთან (ეუთოს გენერალური მდივანი), მარჩინ პრჟიდაცთან (სახელმწიფო უსაფრთხოების მინისტრის მოადგილე ამერიკის, აზიისა და აღმოსავლეთის პოლიტიკის საკითხებში) და მიროსლავ ჯენთასთან (გენერალური მდივნის თანაშემწე ევროპაში, ცენტრალურ აზიასა და ამერიკაში) ერთად სიტყვით გამოვიდა თემაზე: „ინკლუზიური პროცესების ძირითადი გამოწვევები, შესაძლებლობები და მასში ქალთა სამოქალაქო საზოგადოების ჩართულობა“.
ეკატერინე გამახარიამ მოკლედ ისაუბრა მშვიდობის მშენებლობის განხორციელების პროცესში ქალთა ორგანიზაციების როლსა და წვლილზე, ხაზი გაუსვა სამშვიდობო პროცესებში ქალთა მონაწილეობის რამდენიმე მნიშვნელოვან ფაქტორს. ამასთან, მან აქცენტი გააკეთა არსებულ გამოწვევებსა და ბარიერებზე, რომლებიც სათანადო ყურადღებას და რეაგირებას საჭიროებს.
26 აპრილს საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრომ, გაეროს ქალთა ორგანიზაციის მხარდაჭერით, სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლებთან საინფორმაციო შეხვედრა გამართა თემაზე: „ჟენევის საერთაშორისო მოლაპარაკებები - ქალები, მშვიდობა და უსაფრთხოება“.
შეხვედრის პირველ ნაწილში სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებს მიმართა შერიგების და სამოქალაქო თანასწორობის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრმა - თეა ახვლედიანმა, რომელმაც ისაუბრა სამშვიდობო პროცესებში ქალთა ჩართულობის გააქტიურების მნიშვნელობაზე და სამომავლო გეგმებზე. საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ - ლაშა დარსალიამ დეტალურად განიხილა ჟენევის საერთაშორისო მოლაპარაკებათა პროცესში არსებული დინამიკა და გამოწვევები და ყურადღება გაამახვილა რუსეთისა და მისი საოკუპაციო რეჟიმების წარმომადგენელთა მიერ ჰუმანიტარული თემების პოლიტიზირებასა და ოკუპირებულ ტერიტორიებზე უსაფრთხოებისა და ადამიანის უფლებათა გამოწვევების გადაჭრის მიზანმიმართულ დაბრკოლებაზე. საქართველოში გაეროს რეზიდენტმა კოორდინატორმა - საბინე მახლმა ისაუბრა სამშვიდობო პროცესის ხელშეწყობის საქმეში გაეროს როლზე და კონფლიქტის შედეგად დაზარალებული მოსახლეობის ჰუმანიტარული პრობლემების გადაჭრის კუთხით გაეროს სააგენტოებისა და პროგრამების საქმიანობაზე.
21 აპრილს თბილისის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელმა - ეკატერინე გამახარიამ მონაწილეობა მიიღო სახალხო დამცველის - ნინო ლომჯარიას სპეციალური ანგარიშის წარდგენაზე - „2019-2020 წლებში ე.წ. გამშვები პუნქტების ჩაკეტვის გავლენა, ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მცხოვრები მოსახლეობის უფლებრივ მდგომარეობაზე“.
საქართველოს სახალხო დამცველის შეფასებით, საოკუპაციო ხაზზე გადაადგილებისთვის, დე ფაქტო ხელისუფლების მიერ დადგენილი ფორმალური რეჟიმი და სხვადასხვა ბარიერის დაწესება, როგორიცაა ე.წ. გამშვები პუნქტების არაპროგნოზირებადი ჩაკეტვა, უკანონო დაკავებები, გადაადგილებისათვის აუცილებელ დე ფაქტო დოკუმენტაციასთან დაკავშირებული პრობლემები და სხვა, ზღუდავს ოკუპირებული რეგიონების მკვიდრთა გადაადგილების თავისუფლებას და გაუმართლებელ დაბრკოლებებს უქმნის მათ საარსებო წყაროებზე წვდომაზე.
ეკატერინე გამახარიამ თავის გამოსვლაში ყურადღება გაამახვილა ოკუპირებულ ტერიტორიაზე საქართველოს მოქალაქეებისათვის თავისუფალი გადაადგილების შესაძლებლობაზე, რაც ამჯერად გულისხმობს შესაბამისი დოკუმენტის (ბინადრობის მოწმობის) მიღების პრობლემას. ეს კვლავ ქმნის რისკს, დოკუმენტის გარეშე დარჩენილმა, ათასობით ადამიანმა ისევ მიმართოს მათი სიცოცხლისა და ჯანმრთელობისათვის სარისკო გზას საქართველოს კონტროლირებად ტერიტორიაზე გადაადგილებისათვის.
7 აპრილს მედიასაშუალებებით გავრცელდა ტრაგიკული ინფორმაცია სოფელ შამგონას მიმდებარედ მდინარე ენგურის მიერ რამდენიმე ადამიანის გამორიყვასთან დაკავშირებით.[1] გავრცელებული ინფორმაციით, გალის რაიონის მცხოვრებლები ოკუპირებული ტერიტორიიდან საქართველოს კონტროლირებად ტერიტორიაზე გადმოსვლას მდინარე ენგურის გავლით ცდილობდნენ.[2] მდინარე ენგურის გადმოკვეთისას ყველა მათგანი დაიღუპა.
ხელმომწერი ორგანიზაციები თანავუგრძნობთ გარდაცვლილთა ოჯახებს და შეშფოთებას გამოვთქვამთ სახელმწიფო უწყებების მხრიდან ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მცხოვრები საქართველოს მოქალაქეების უფლებების არასათანადო დაცვის გამო. არასამთავრობო ორგანიზაციები წლებია, ეხმიანებიან ოკუპირებულ ტერიტორიებზე და მის მიმდებარედ მცხოვრები მოქალაქეების უფლებების შეზღუდვის ფაქტებს და იქ არსებულ კრიზისულ სიტუაციას[3] და მოუწოდებენ ხელისუფლებას ქმედითი ნაბიჯების გადადგმისკენ.
2021 წლის 25 მარტს ფონდი „სოხუმის“ თბილის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელმა, ეკატერინე გამახარიამ, მონაწილეობა მიიღო გაეროს ქალთა სტატუსის კომისიის 65-ე სესიის (CSW65) ფარგლებში გამართულ ონლაინ დისკუსიაში.
ეკატერინმემ თავის გამოსვლაში ისაუბრა ფონდი „სოხუმის“ მიერ განხორციელებული სწრაფი მოკვლევის შედეგად დაფიქსირებულ პანდემიის დამანგრეველ გავლენაზე დევნილი და კონფლიქტით დაზარალებული ქალების ეკონომიკურ მდგომარეობაზე. მან ხაზი გაუსვა, ქალთა მონაწილეობას პოლიტიკის შემუშავებაში, რასაც კრიზისის დასაძლევად კრიტიკული როლი აქვს.
„მსურს, საკუთარი წვლილი შევიტანო მშვიდობიანი, სამართლიანი და პროგრესული საზოგადოების მშენებლობაში, სადაც ქალებსა და კაცებს, თავიანთი აქტივიზმით, ერთად შეუძლიათ ცვლილებების მოხდენა. მტკიცედ მჯერა, რომ მდგრადი მშვიდობისა და უსაფრთხოების მიღწევა პოლიტიკის, ეკონომიკისა და სოციალური პოლიტიკის შემუშავებაში ქალების თანაბარი და აქტიური მონაწილეობის გარეშე შეუძლებელია.“
ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიის მცხეთის რეგიონალური ოფისის ადამიანთა უსაფრთხოების საკითხებზე მომუშავე ჯგუფის ორგანიზებით 11 მარტს ონლაინ გაიმართა ინფორმაციის გაცვლის შეხვედრა, რომელსაც ესწრებოდნენ როგორც EUMM-ის, ასევე საქართველოში აკრედიტებული სხვა საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლები და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციები.
ფონდი „სოხუმის“ თბილისის წარმომადგენელმა - ეკატერინე გამახარიამ - შეხვედრაზე ხაზი გაუსვა იმ გამოწვევებს, რაც ხელს უშლის ქალებს გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ქმედით და ეფექტიან მონაწილეობას. მათ შორის, კონფლიქტით დაზარალებულ და დევნილ ქალებს საკუთარი პრობლემების ადვოკატირების პროცესში უფრო აქტიურად ჩართვაში. მან ყურადღება გაამახვილა კონფლიქტის გამყოფ ზოლში მცხოვრები დევნილი და კონფლიქტით დაზარალებული ქალების გაძლიერების, მათი ინფორმირებულობის გაზრდის და ადგილებზე ძლიერი სამოქალაქო საზოგადოების განვითარების აუცილებლობაზე. ასევე გაუსვა ხაზი საერთაშორიsო ორგანიზაციების, თემების ლიდერების და სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების კომუნიკაციის, ინფორმაციის გაცვლის და თანამშრომლობის გაძლიერების საჭიროებაზე, რაც ხელს შეუწყობს კონფლიქტით დაზარალებული მოსახლეობის პრობლემების ადვოკატირების ეფექტიანობას.
ფონდი „სოხუმი“ წარმოგიდგენთ სწრაფი მოკვლევის ანგარიშს - „გალის რაიონში ხანძრით დაზარალებული მოსახლეობის მოლოდინები თუ ჩაფერფლილი იმედები: საჭიროებები და რეაგირების სტრატეგიები“, რომელშიც ასახულია 2021 წლის 4 იანვარს გალის რაიონში გაჩაღებული ხანძრის შედეგად დაზარალებული მოსახლეობის პრიორიტეტული და გადაუდებელი საჭიროებები.
ანგარიში ყურადღებას ამახვილებს იმ მძიმე ვითარებაზე, რომელშიც აღმოჩნდა ჯეროვანი დახმარების გარეშე მიტოვებული მოსახლეობა, რომელიც ყოველდღიურად უპირისპირდება სასურსათო, ეკონომიკურ, ჯანმრთელობის და სოციალური უსაფრთხოების რისკებს. შემთხვევიდან ორი თვის შემდეგ ხანძრით დაზარალებული ადამიანები თავს დავიწყებულად, მიტოვებულად და უგულებელყოფილად გრძნობენ.
ანგარიშში წარმოდგენილია მოკვლევის შედეგად გამოვლენილ პრობლემათა და საჭიროებათა ნუსხა და კონკრეტული რეკომენდაციები, რომელთა გათვალისწინება ხელს შეუწყობს გალის მოსახლეობაზე ხანძრით გამოწვეული ნეგატიური ეფექტის შემცირებას და შესაბამისი საგანგებო სტრატეგიის შემუშავებას.